Toen Famke Janssen, geboren in Amstelveen en bekend van de X‑Men‑films, bevestigde dat ze de rol van aanklager Nancy Ryan speelde in de Netflix‑productie When They See Us, trok meteen de aandacht van zowel Nederlandse als internationale media. De vierdelige serie, geregisseerd door Ava DuVernay, belicht het beruchte Central Park Five‑proces, een gebeurtenis die in 1989 leidde tot de valse veroordeling van vijf tieners in New York City. De aanklacht werd oorspronkelijk ingebracht door de Manhattan District Attorney's Office, onder leiding van aanklagers Nancy Ryan en hoofdsexmisdaadaanklager Linda Fairstein, gespeeld door Felicity Huffman.
Achtergrond van de Central Park Five‑zaak
Op 19 april 1989 werd 28‑jarig jogger Trisha Meili aangevallen in Central Park. Ondanks het ontbreken van fysiek bewijs en DNA‑koppelingen, arresteerden de NYPD en de DA-achterstand 14‑ tot 16‑jarigen: Antron McCray, Kevin Richardson, Yusef Salaam, Korey Wise en Raymond Santana. Door agressieve ondervragingen, geleid door Linda Fairstein, gaven de jongens valse bekentenissen af.
De veroordelingen hielden stand tot 2002, toen Matias Reyes, een levenslange veroordeelde, bekendmaakte dat hij de verkrachting alleen had gepleegd. DNA‑testen bevestigden zijn bekentenis. Vervolgens werden de vijf mannen vrijgesproken en kregen ze in september 2014 een civiele schikking van $41 miljoen van de stad New York.
Famke Janssen's rol en de productie van ‘When They See Us’
Janssen kreeg de kans om Nancy Ryan te vertolken – een minder bekend, maar cruciaal lid van de DA‑kantoor dat de zaak voortstuwde. In interviews sprak ze over de uitdaging om een personage te spelen dat zowel professioneel als moreel complex is: ‘Het was niet alleen een rol spelen, maar ook een verantwoordelijkheid dragen om het verleden te belichten.’ De serie werd geproduceerd door Netflix, met mede‑producenten Oprah Winfrey en Jane Rosenthal. Opnames vonden plaats in New York, waarbij de echte Central Park Five als consultants fungeerden.
Naast Janssen vertoont de cast onder andere Felicity Huffman als Linda Fairstein, Jharrel Jerome als Korey Wise, en een tweeling‑casting voor de overige tieners (bijvoorbeeld Caleel Harris en Jovan Adepo voor Antron McCray). De productie koos bewust voor dramatische scènes die niet 100 % historisch waren – een restaurant‑confrontatie tussen Fairstein en Ryan die ‘emotionele waarheid’ moest overbrengen, aldus de recensent The Crime Lady.
Ontvangst en impact van ‘When They See Us’
De première vond plaats op 1 mei 2019 in het Metropolitan Museum of Art in New York, waar de vijf ex‑gedetineerden aanwezig waren. Daar zeiden ze onder meer: “Dit verhaal gaat niet alleen over ons, maar over elke jongere die gestraft wordt vanwege zijn huidskleur.”
Netflix meldde dat de serie binnen de eerste maand meer dan 23 miljoen kijkers trok – een van de best bekeken originele titels van 2019. Recensenten prezen zowel de verhaalstructuur (een 25‑jarig tijdspad van de misdaad tot de 2014‑schikking) als de performances. Janssen’s vertolking werd omschreven als ‘koel en berekenend’, wat de kijker confronteert met de machtsdynamiek van het DA‑kantoor.
Reacties van de echte Central Park Five
Na de uitreiking spraken Antron McCray en Kevin Richardson over de hel die ze nog steeds voelden, ondanks de financiële compensatie. “Het geld kan de nachtmerries niet wegwassen”, waarschuwde Richardson. De mannen hoopten dat de serie een bredere discussie zou aanwakkeren over politie‑praktijken, raciale profiling en herstelrecht.
Advocaat Benjamin Brafman, die betrokken was bij de civiele zaak, benadrukte dat media‑aandacht een dubbele rol speelt: het brengt bewustwording, maar kan ook de feiten simplificeren. Universitair onderzoeker Jenna L. Mafik merkte op dat de serie het debat over ‘false confessions’ nieuw leven inblaast, vooral in het licht van recente Amerikaanse rechtszaken.
Wat betekent dit voor de discussie over raciale rechtvaardigheid?
De serie heeft een nieuw tijdperk van wijdverbreide publieke belangstelling gecreëerd. Denk aan de protesten rond de ‘Black Lives Matter’-beweging in 2020; de hernieuwde focus op de Central Park Five case leverde echo’s in parlementaire debatten in zowel de VS als Nederland. Politieke partijen vragen nu om strengere toezichtmechanismen op politieverhoren.
Voor Nederland betekent het dat een bekende Nederlandse actrice deel uitmaakt van een internationaal sociaal‑politiek project – een bron van nationale trots en een reminder dat onze eigen rechtsstaat niet immuun is voor structurele fouten.
Key Facts
- Première: 31 mei 2019 (Netflix) / 1 mei 2019 (MOMA)
- Regisseur: Ava DuVernay
- Hoofdproductie: Netflix
- Famke Janssen speelt: Nancy Ryan, aanklager bij de Manhattan DA
- Tot 23 miljoen kijkers in de eerste maand
- De officiële schikking: $41 miljoen (2014)
Veelgestelde vragen
Hoe draagt de cast bij aan het herstel van de Central Park Five?
De acteurs, met name Janssen en Huffman, belichten de machtsstructuren die tot de valse veroordelingen leidden. Door de menselijke gezichten van de aanklagers te laten zien, ontstaat er een breder publiek‑bewustzijn dat druk kan uitoefenen op beleidsmakers om hervormingen door te voeren.
Wat is het verschil tussen de serie en de 2012‑documentaire van Sarah Burns?
De documentaire presenteert een strikt feitelijke verhaallijn, terwijl de Netflix‑serie dramatische elementen toevoegt – bijvoorbeeld fictieve dialogen – om emotionele impact te vergroten. Beide werken complementair: de docu vormt de basis, de serie breidt uit met menselijk drama.
Waarom is de rol van Nancy Ryan significant in de serie?
Nancy Ryan, gespeeld door Janssen, vertegenwoordigt de ‘ondersteunende’ schakel binnen het DA‑kantoor. Haar personage biedt inzicht in hoe zelfs minder publieke aanklagers bijdroegen aan een systeem dat raciale vooroordelen versterkte.
Hoe reageerde het Nederlandse publiek op Janssen’s betrokkenheid?
Veel Nederlandse media prezen haar internationale succes en zagen het als een teken dat Nederlandse talenten wereldwijd impact hebben. Sociale media‑discussies benadrukten vooral de combinatie van entertainment en sociale rechtvaardigheid.
Wat zijn de verwachtingen voor toekomstige herzieningen van de zaak?
Juridisch gezien is de zaak gesloten, maar activisten blijven pleiten voor bredere hervormingen: meer transparantie bij politieverhoren, onafhankelijke toezichthouders en herstelrechtelijke programma’s voor andere onterecht veroordeelden.
